ಹೊಳ, ಜಿಗ್ಗು, ಪೌಳಿ, ಗಿಳಿಗೂಟ, ಪಡಸಾಲೆ, ಕಟಾಂಜನ, ಬಾಂಕು, ಪಾಗಾರ, ಪರವಡಿ, ನಡುಮನೆ, ತಂಬಳಿ, ಗಿಂಡಿ, ಒರಳು, ಸೊನೆ, ಬಾಂದು, ದರವೇಶಿ, ಗೆರಟೆ, ಹಂಡೆ, ಬೋಗುಣಿ, ಅಟ್ಟ, ನಾಗೊಂದಿ, ಆನಿಸು, ಗಲಬರಿಸು, ಪೆಠಾರಿ, ಗವಾಕ್ಷಿ, ಪ್ರಭಾವಳಿ, ಕರಂಡಕ, ಹರಿವಾಣ, ಚಾದರ, ತಲೆಗಿಂಬು, ಧಾಡಸಿ, ದಮಡಿ, ನಪಾಸು, ಹಳವಂಡ, ಪಾಯರಿ ಹಣ್ಣು, ಆಬೋಲಿ, ಅಂಟವಾಳಕಾಯಿ, ದಣಪೆ, ದೋಟಿ, ಗಡಗಡೆ, ಪಚಾಂಡಿ, ಉಡಾಳ, ಬಶಿ, ಖಾನಾವಳಿ, ಸಂಡಾಸು, ಭೋಳೆತನ, ತೆಣೆ, ಬದು, ಧೋತರ, ಬೀಸಣಿಕಿ, ತಾಲಿ, ಉದ್ರಿ, ರೋಖ, ಕಿರಾಣಿ, ಪಗಾರ, ದಿನಸಿ, ಜವಳಿ, ಕಪಾಟು, ಗಲ್ಲೆ, ಭಡಾರನೆ, ಭಡಕ್ಕನೆ, ಖಟಪಟಿ, ಮಾಡು (ನಾಮಪದ), ಪಕಾಸೆ, ಫರಸಿ, ಫಿರತಿ, ಚಂಚಿ, ಆಜೂಬಾಜೂ, ರುಬ್ಬು, ಜಬುಡು, ನೆಗಸು, ದಾಗೀನು, ಸಂಚಿ, ವಜನು, ಬಜಂತ್ರಿ, ಕಲಗಚ್ಚು, ತೆಣೆ, ಎಬಡ, ಎಬಡಾ, ತಬಡಾ, ಶಾಣ್ಯಾ, ಆಯತವೆಳ್ಯಾ, ಖೇಚರ ಹೆಣ್ಣು, ಮಂಕಾಳಿ, ಅಡ್ಡೆ, ಫಡದೆ
ಸುಶ್ರುತ ದೊಡ್ಡೇರಿಯವರು ಕೆಲವು ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಿ ನನಗೆ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ:
ಜಿಗ್ಗು= ತಂಪು ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನ ಹದ ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲೆಂದು ತೋಟಕ್ಕೆ ಸೊಪ್ಪು ಹಾಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಆ ಸೊಪ್ಪು ಒಣಗಿದ ಮೇಲೆ ಬರೀ ದಂಟು (ಸವಡು) ಉಳಿಯೊತ್ತಲ್ಲ, ಅದನ್ನ ’ಜಿಗ್ಗು’ ಅಂತ ಕರೀತೀವಿ. ತೋಟಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗ ಈ ಜಿಗ್ಗಿನ ಮೇಲೆ ಓಡಾಡೋದು, ಅದರ ಮಧ್ಯೆ ಸಿಕ್ಕಿಕೊಂಡ ಅಡಿಕೆ ಹೆಕ್ಕೋದು ಅಂದ್ರೆ ದೊಡ್ಡ ತಲೆನೋವು. ಆದ್ರೆ ಒಂದೆರಡು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಜಿಗ್ಗೂ ಪುಡಿ-ಪುಡಿಯಾಗಿ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿಬಿಡುತ್ತೆ; ಮಣ್ಣು ಫಲವತ್ತಾಗತ್ತೆ.
ಪೌಳಿ, ಪಾಗಾರ= Compound.
ಸೊನೆ= ಕೆಲ ಮರ-ಗಿಡದ ಕಾಯಿ ಅಥವಾ ಎಲೆಯ ತೊಟ್ಟು ಮುರಿದಾಗ ಒಂದು ರೀತಿಯ ದ್ರವ (ಹಾಲು ಅಥವಾ ಹಯನ ಅಂತಾರೆ ಕೆಲ ಕಡೆ) ಒಸರುತ್ತಲ್ಲ, ಅದೇ ಸೊನೆ.
ಬಾಂದು= ಬಾಂದುಕಲ್ಲು. ಜಮೀನಿನ ಗಡಿಯ ಗುರುತಿಗಾಗಿ ಹೂತಿರುವ ಕಲ್ಲು.
ಗೆರಟೆ= ತೆಂಗಿನಕಾಯಿಯ ಚಿಪ್ಪು.
ನಾಗೊಂದಿ= ನಾಗೊಂದಿಗೆ. Shelf.
ಪೆಠಾರಿ= ಪೆಟ್ಟಿಗೆ.
ಗವಾಕ್ಷಿ= ಮನೆಯ ಸೂರಿನಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಹೆಂಚಿನ ಬದಲು glass ಹಾಕಿರ್ತಾರೆ, ಬೆಳಕು ಬರ್ಲಿ ಅಂತ. ಗವಾಕ್ಷಿ ಅಂದ್ರೆ basically ಬೆಳಕಿಂಡಿ ಅಂತ -ಗೋಡೆ ಅಥವಾ ಸೂರಿಗೆ ಮಾಡಿದ ರಂಧ್ರ.
ಕರಂಡಕ= ಡಬ್ಬ ಅಥವಾ ಭರಣಿ.
ಹಳವಂಡ= ಕನವರಿಕೆ, ಭ್ರಮೆ, ತಳಮಳ.
ಅಂಟವಾಳಕಾಯಿ= ಒಂದು ಬಗೆಯ ಕಾಯಿ. ಇದು ಸೋಪಿನ ಹಾಗೆ ನೊರೆ ನೊರೆ ಬರುತ್ತೆ. ಹಿಂದೆಲ್ಲಾ ಇದನ್ನೇ ಸ್ನಾನಕ್ಕೂ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರಂತೆ; ಈಗ ಪಾತ್ರೆ ತೊಳೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತೆ ಹಳ್ಳಿಜನ ಕಾಡಿಗೆ ಹೋಗಿ ಅಂಟವಾಳಕಾಯಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಪೇಟೆಗೆ ಹೋಗಿ ಮಾರುತ್ತಾರೆ. ಅದು ಸೋಪ್ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಹೋಗತ್ತಂತೆ.
ದಣಪೆ= ಗೇಟು ಸಾರ್.. ಆ ಕಡೆ - ಈ ಕಡೆ ಎರಡು ಎರಡು ಕಂಬ ಹುಗಿದು, ಆ ಕಂಬಗಳಿಗೆ ತೂತುಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ, ಮಧ್ಯೆ ಗಳು (ಅಥವಾ ದಬ್ಬೆ ಅಥವಾ ಕೋಲು) ಸಿಕ್ಕಿಸಿ ಆ ಕಡೆ ಈ ಕಡೆ ಸರಿಸಲಿಕ್ಕೆ ಬರುವಂಥದು..
ದೋಟಿ= ಕೊಕ್ಕೆ. ಎತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ಹೂವು, ಹಣ್ಣು, ಕಾಯಿ ಕೊಯ್ಯಲಿಕ್ಕೆ ಬಳಸೋ ಉದ್ದ ಕೋಲು.
ಬದು= ಗಡಿ; ಒಡ್ಡು; ಗದ್ದೆಯಲ್ಲಿ ಓಡಾಡಲಿಕ್ಕೆ ಇರುವ ದಾರಿ.
ತಾಲಿ= ಪಾತ್ರೆ.
ಪಕಾಸೆ= ಮನೆಗೆ ಹೆಂಚು ಹೊದಿಸಲಿಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ದಪ್ಪ ಮರದ ತುಂಡುಗಳನ್ನು vertically ಜೋಡಿಸಿ ಕೂರಿಸುತ್ತಾರೆ; ಆ ನಂತರ ಸಣ್ಣ ಮರದ ತುಂಡುಗಳನ್ನು horizontally ಹೊಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅದರ ಮೇಲೆ ಹೆಂಚು ಇಡುತ್ತಾ ಬರುವುದು. ಹಾಗೆ vertically ಜೋಡಿಸಿದ ತುಂಡುಗಳು ’ಪಕಾಸೆ’; horizontally ಹೊಡೆದವು ’ರೀಪು’.
ಪೌಳಿ, ಪಾಗಾರ= Compound.
ಸೊನೆ= ಕೆಲ ಮರ-ಗಿಡದ ಕಾಯಿ ಅಥವಾ ಎಲೆಯ ತೊಟ್ಟು ಮುರಿದಾಗ ಒಂದು ರೀತಿಯ ದ್ರವ (ಹಾಲು ಅಥವಾ ಹಯನ ಅಂತಾರೆ ಕೆಲ ಕಡೆ) ಒಸರುತ್ತಲ್ಲ, ಅದೇ ಸೊನೆ.
ಬಾಂದು= ಬಾಂದುಕಲ್ಲು. ಜಮೀನಿನ ಗಡಿಯ ಗುರುತಿಗಾಗಿ ಹೂತಿರುವ ಕಲ್ಲು.
ಗೆರಟೆ= ತೆಂಗಿನಕಾಯಿಯ ಚಿಪ್ಪು.
ನಾಗೊಂದಿ= ನಾಗೊಂದಿಗೆ. Shelf.
ಪೆಠಾರಿ= ಪೆಟ್ಟಿಗೆ.
ಗವಾಕ್ಷಿ= ಮನೆಯ ಸೂರಿನಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಹೆಂಚಿನ ಬದಲು glass ಹಾಕಿರ್ತಾರೆ, ಬೆಳಕು ಬರ್ಲಿ ಅಂತ. ಗವಾಕ್ಷಿ ಅಂದ್ರೆ basically ಬೆಳಕಿಂಡಿ ಅಂತ -ಗೋಡೆ ಅಥವಾ ಸೂರಿಗೆ ಮಾಡಿದ ರಂಧ್ರ.
ಕರಂಡಕ= ಡಬ್ಬ ಅಥವಾ ಭರಣಿ.
ಹಳವಂಡ= ಕನವರಿಕೆ, ಭ್ರಮೆ, ತಳಮಳ.
ಅಂಟವಾಳಕಾಯಿ= ಒಂದು ಬಗೆಯ ಕಾಯಿ. ಇದು ಸೋಪಿನ ಹಾಗೆ ನೊರೆ ನೊರೆ ಬರುತ್ತೆ. ಹಿಂದೆಲ್ಲಾ ಇದನ್ನೇ ಸ್ನಾನಕ್ಕೂ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರಂತೆ; ಈಗ ಪಾತ್ರೆ ತೊಳೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತೆ ಹಳ್ಳಿಜನ ಕಾಡಿಗೆ ಹೋಗಿ ಅಂಟವಾಳಕಾಯಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಪೇಟೆಗೆ ಹೋಗಿ ಮಾರುತ್ತಾರೆ. ಅದು ಸೋಪ್ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಹೋಗತ್ತಂತೆ.
ದಣಪೆ= ಗೇಟು ಸಾರ್.. ಆ ಕಡೆ - ಈ ಕಡೆ ಎರಡು ಎರಡು ಕಂಬ ಹುಗಿದು, ಆ ಕಂಬಗಳಿಗೆ ತೂತುಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ, ಮಧ್ಯೆ ಗಳು (ಅಥವಾ ದಬ್ಬೆ ಅಥವಾ ಕೋಲು) ಸಿಕ್ಕಿಸಿ ಆ ಕಡೆ ಈ ಕಡೆ ಸರಿಸಲಿಕ್ಕೆ ಬರುವಂಥದು..
ದೋಟಿ= ಕೊಕ್ಕೆ. ಎತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ಹೂವು, ಹಣ್ಣು, ಕಾಯಿ ಕೊಯ್ಯಲಿಕ್ಕೆ ಬಳಸೋ ಉದ್ದ ಕೋಲು.
ಬದು= ಗಡಿ; ಒಡ್ಡು; ಗದ್ದೆಯಲ್ಲಿ ಓಡಾಡಲಿಕ್ಕೆ ಇರುವ ದಾರಿ.
ತಾಲಿ= ಪಾತ್ರೆ.
ಪಕಾಸೆ= ಮನೆಗೆ ಹೆಂಚು ಹೊದಿಸಲಿಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ದಪ್ಪ ಮರದ ತುಂಡುಗಳನ್ನು vertically ಜೋಡಿಸಿ ಕೂರಿಸುತ್ತಾರೆ; ಆ ನಂತರ ಸಣ್ಣ ಮರದ ತುಂಡುಗಳನ್ನು horizontally ಹೊಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅದರ ಮೇಲೆ ಹೆಂಚು ಇಡುತ್ತಾ ಬರುವುದು. ಹಾಗೆ vertically ಜೋಡಿಸಿದ ತುಂಡುಗಳು ’ಪಕಾಸೆ’; horizontally ಹೊಡೆದವು ’ರೀಪು’.
